วันพุธที่ 30 มกราคม พ.ศ. 2556



ผักชีฝรั่ง( Sawtooth corianser, Spiny coriander, 

long coriander, Culantro )




ข้อมูลทั่วไป


          ลักษณะ : ไม้ล้มลุก  อายุสองฤดูกาลหรือสองปี ต้นมีกลิ่นเฉพาะตัว  ไม่มีขน  สีเขียวอ่อนถึงเขียวเข้ม สูงถึง 80 เซนติเมตร ปกติมีกิ่งเดียว  รากหลักรูปกระสวยยาว  ลำต้นสั้น  เป็นร่อง  ยืดยาวก่อนออกดอก  ใบกระจุกแบบกุหลาบซ้อน  เรียงเวียน  มีก้านใบสั้นหรือไม่มี  ใบรูปใบหอกถึงรูปไข่หรือหัวกลับยาว 

          ประโยชน์ : ใบ ใช้ปรุงรสและดับกลิ่นคาวในอาหาร น้ำต้มหรือน้ำคั้นจากใบ ใช้เป็นยาระบาย แก้หวัด แก้ไข้ ช่วยกระตุ้นร่างกาย น้ำต้มจากราก   ใช้ขับเหงื่อ ขับปัสสาวะ แก้ไข้ และกระตุ้นร่างกาย น้ำต้มจากทั้งต้น   ใช้บำรุงกำหนัด 


ข้อมูลเชิงลึก


          ชื่อภาษาไทย : ผักชีฝรั่ง , ชื่ออื่นๆ : ผักชีดอย  หอมป้อมกุลา แมะและเด๊าะ, ชื่อภาษาอังกฤษ : Sawtooth corianser, Spiny coriander, long coriander, Culantro , ชื่อวิทยาศาสตร์ : Eryngium foetidum L. ,  ชื่อพ้อง : Eryngium antihystericum Rottler , วงศ์ : Umbelliferae (Apiaceae)
ไม้ล้มลุก  อายุสองฤดูกาลหรือสองปี ต้นมีกลิ่นเฉพาะตัว  ไม่มีขน  สีเขียวอ่อนถึงเขียวเข้ม สูงถึง 80 เซนติเมตร ปกติมีกิ่งเดียว  รากหลักรูปกระสวยยาว  ลำต้นสั้น  เป็นร่อง  ยืดยาวก่อนออกดอก  ใบกระจุกแบบกุหลาบซ้อน  เรียงเวียน  มีก้านใบสั้นหรือไม่มี  ใบรูปใบหอกถึงรูปไข่หรือหัวกลับยาว ขนาดกว้าง 1-4 เซนติเมตร ยาว 5-30 เซนติเมตร ขอบใบจักฟันเลื่อย ปลายจักมีหนามแหลมเล็ก ๆ ช่อดอกแบบซี่ร่ม รูปคล้ายแบบเชิงลด  ออกเป็นกระจุกบนก้านที่ยื่นยาวจากกลางยอดของกลุ่มใบ ดอกย่อยมีจำนวนมาก เรียงเป็นช่อกระจุกซ้อน ที่ปลายช่อหรือแขนง กลีบดอกมี 5 กลีบ  รูปขอบขนานแกมรี  ปลายโค้ง  สีขาวแกม   
           แหล่งกำเนิดยังไม่ทราบแน่นอน แต่เป็นพืชพื้นเมืองของอเมริกากลางและใต้ ตั้งแต่เม็กซิโกไปยังปานามา โคลอมเบีย โบลิเวีย และบราซิล  และจากคิวบาถึงตรินิแดด   ได้มีการนำไปปลูกยังฟลอริดา  และ เขตร้อนของเอเชีย ยุโรป แอฟริกา ออสเตเรีย จนเป็นที่แพร่หลายทั่วไปในธรรมชาติ ชาวจีนนำไปปลูกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

การปลูก

          การเตรียมแปลงปลูก ไถพลิกดินลึกประมาณ 15-20 เซนติเมตร ตากดินไว้ 5-7 วันเพื่อฆ่าเชื้อโรค และวัชพืชต่างๆ ไถพรวนดินให้แตกเป็นก้อนเล็ก พร้อมใส่ปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมัก ประมาณ 2-3 ตันต่อไร่ คลุกเคล้าให้เข้ากับดิน ไถชักร่อง ขนาดความกว้าง 1.5 เมตร ความยาวแปลงขึ้นอยู่กับพื้นที่ ใช้ตาข่ายพรางแสง 60 - 80 %
          การเตรียมเมล็ดพันธุ  อัตราการใช้เมล็ดประมาณ 5 กิโลกรัม ต่อไร่ นำไปแช่น้ำประมาณ 2-3 ชั่วโมง นำเมล็ดผักชีฝรั่งผึ่งลมให้แห้ง
วิธีการปลูก ก่อนปลูกต้องรดน้ำให้ทั่วแปลง นำเมล็ดผักชีฝรั่งที่เตรียมไว้มาหว่านลงบนแปลงปลูก กลบด้วยดินละเอียดบางๆ 
          การดูแล  การให้น้ำ ให้น้ำอย่างสม่ำเสมอ วันละ 2 ครั้ง เช้าและเย็น การใส่ปุ๋ย ครั้งแรก ใส่ปุ๋ยแอมโมเนียมซัลเฟต (21-0-0) ประมาณ 15-30 กรัม ผสมน้ำ 20 ลิตร อายุประมาณ 30-35 วันหลังหว่านเมล็ด ใส่ปุ๋ยสูตร 25-7-7 ประมาณ 15-20 กิโลกรัม ต่อไร่ ทุกๆ 15 วัน หลังใส่ปุ๋ยครั้งแรกโรคและแมลง ควรมีการสำรวจพืชเป็นประจำ โรคที่อาจพบในผักชีฝรั่ง ได้แก่ โรคเน่าที่ใบ และโคนต้น 
และโรคใบไหม้ แมลงที่อาจพบในผักชีฝรั่ง ได้แก่ หนอน
          การเก็บเกี่ยว  ผักชีจะเริ่มเก็บเกี่ยวได้เมื่ออายุประมาณ 120 วัน  ก่อนถอนควรรดน้ำบนแปลงให้ดินชุ่มชื้นเสียก่อน เพื่อสะดวกในการถอน การเก็บจะถอนทั้งต้นมีรากติด หรือตัดทีละต้นนำไปล้างดินออก ตกแต่งโดยเด็ดใบเหลืองใบเสียทิ้ง นำไปผึ่งลมแล้วบรรจุลงในตะกร้า


ประโยชน์


          ผักชีฝรั่ง มีคุณค่าทางโภชนาการคือประกอบด้วย เส้นใย แคลเซียม เหล็ก โพแทสเซียม ไอโอดีน วิตามินเอ วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 วิตามินซี ไนอาซิน มีสารคลอโรฟิลล์สูง มีน้ำมันหอมระเหย เช่น เอพิออล (apiol) เบอแกบทีน (bergaptein) ไมรีสทิซิน (myristicin) ฟูราโนคิวมารีน (furanocumarin) ฟลาโนวอยด์ (flavonoids) นอกจากนี้ยังมีกรดโฟลิกและเมือก"มูซิเลจ" (mucilage) ที่รากอีกด้วย

- ใบและใบอ่อน ใช้เป็นยาแก้ท้องอืด ใช้ดับกลิ่นปากได้ดี เพราะมีสารคลอโรฟิลล์ นอกจากนี้ยังมีสารต้านมะเร็งทำให้สารก่อมะเร็งในยาสูบไม่ออกฤทธิ์

- ลำต้น นำลำต้นมาตำผสมกับน้ำมันงาแล้วหมกไฟให้สุกนำมาประคบแก้ปวดเมื่อยได้ดี หรือจะนำลำต้นมาต้มกับน้ำใช้ดื่มแก้ไข้มาลาเรีย ใช้เป็นยาถ่าย หรือนำลำต้นมาตำแล้วใช้พอกแก้พิษงู ฆ่าเชื้อโรค ใช้ขับปัสสาวะ ช่วยทำให้เล็บ เส้นผม และผิวหนังแข็งแรง ช่วยให้ต่อมไทรอยด์ทำงานปกติและใช้ลดความดันโลหิตได้

- ในแม่ที่กำลังให้นมลูกกิน ควรให้รับประทานผักชีฝรั่งเพื่อให้สามารถทดแทนธาตุเหล็กที่เสียไปได้

- ใช้ทำเป็นน้ำชาดื่ม โดยดื่มวันละ 2-3 ถ้วย จะช่วยรักษาสมดุลของอารมณ์ได้เป็นอย่างดีหรือจะนำเอาน้ำที่ได้มาทาผิวหนังสำหรับรักษาอาการผื่นคันได้ดี

- เมล็ดผักชีฝรั่ง นำมาใช้ทำ "Gripe water" สำหรับขับลมในกระเพาะได้ดี

องค์ประกอบทางเคมี

          ใบเมื่อนำมาสกัดน้ำมันหอมระเหยโดยการต้มกลั่น (hydrodistillation) ได้น้ำมันหอมระเหย ร้อยละ 0.04 (สนใจรายละเอียด GC Chromatogram ติดต่อที่ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย ฝ่ายเภสัชและผลิตภัณฑ์ธรรมชาติ) 


ข้อควรระวัง

          จากข้อมูลการรายงานสรรพคุณของผักชีฝรั่งพบว่า ชาวอียิปต์ได้นำมาใช้เมื่อมีอาการปวดท้องหรือมีปัญหาเกี่ยวกับกระเพาะปัสสาวะ อย่างไรก็ตามมีคำแนะนำว่า สำหรับสุภาพสตรีไม่ควรใช้ในขณะมีครรภ์
เนื้อเยื่อ

     ใบ




   

  ลำต้น





   

  ราก







นำเสนอโดย
น.ส. วนารินทร์  ศรีต๊ะวรรณ์
ชั้น ม.5.4 เลขที่ 33